Grając sobie dziś rano na gitarze odkryłem, że akordy G-dur oraz C-dur, grane naprzemiennie, pasują do doskonale znanej mi piosenki Olka Grotowskiego pod tytułem "Ballada o bitwie pod Legnicą".
Często tak bywa, że dwa albo trzy banalne akordy mogą dać w efekcie całkiem zgrabny utwór. Taki na przykład Bob Dylan zasadniczo trzymał się jednej kombinacji akordów, pod którą podkładał różne słowa i emocje. Słynna Pętla Bałtroczyka to przy tym już wyższa szkoła jazdy.
No więc właśnie. C-G, grane naprzemiennie - i oto mamy całkiem zgrabny utwór. O ile oczywiście ktoś lubi teksty Waligórskiego.
Postać Dreptaka jest dla jego twórczości bardzo charakterystyczna. Tak jak Ijon Tichy u Lema, czy Rincewind u Pratchetta, tak u Waligórskiego - Dreptak. W czasach historycznych Dreptak na ogół jest rycerzem albo możnowładcą. A we współczesności - różnie. Czasem zdradzonym mężem, czasem klientem apteki, innym znów razem pierwszoklasistą, nieśmiało ciągnącym koleżankę za warkoczyk. Jest to w każdym razie postać barwna i niezwykle utalentowana 😉
W "Balladzie o bitwie pod Legnicą" Dreptak jest rycerzem - alkoholikiem. Na myśl o tym, że trzeba będzie się bić z tatarskim najeźdźcą, Dreptak nie wytrzymuje presji i upija się na umór. Zaczyna mieć pijackie zwidy i nieświadom właśnie rozpoczynającej się bitwy podaje tyły, a reszta polskich rycerzy idzie w jego ślady. Tatarzy zabijają większość rycerstwa. Dreptak i garść rycerzy przeżywają i uchodzą do pobliskiego Lwówka. Tam Dreptak ma zostać osądzony i skazany, ale kiedy wyjaśnia się, że działał z powodu pijaństwa, zostaje wyśmiany i puszczony wolno. Na końcu, jak to często bywa Waligórskiego, pojawia się celny i prosty morał. Kurtyna, oklaski 😉
Tutaj można posłuchać "Ballady" na Tyrurce:
https://www.youtube.com/watch?v=5TSQnFuniek
A tu - słowa (w razie, gdyby ktoś chciał się pobawić w a'capella):
Dawnymi czasy we grodzie Legnicy
Żył rycerz Dreptak, okaz pijanicy.
Zbroi nie naszał, pohańców nie bijał,
Jeno popijał.
Właśnie w tym czasie na Polskę był natarł
Nader okrutny i krwiożerczy Tatar
I dotarł aże pod Legnickie pole
Ja cię p... rzepraszam.
Przeciw najeźdźcom ruszył rycerz możny
I wódz roztropny: kniaź Henryk Pobożny
A przy nim Dreptak, zalany na trupa,
Aże w nim chlupa.
Wtem się wzdrygnęli - on i jego wałach,
Bo wokół okrzyk zagrzmiał: Ałłah! Ałłah!
I zewsząd natarł był Tatarzyn sprośny,
Żółty a skośny.
Zatrząsł się Dreptak, wybił z butli korek,
Zasadził flaszę w przyłbiczny otworek
I aby nerwy nieco ustatkować -
Zaczął tankować
Nagle się zdało nieszczęsnej ofierze,
Że jakieś straszne spogląda nań zwierzę,
Zakrzyknął przeto w średniowiecznej mowie:
"Chodu, panowie!"
Pierzcha rycerstwo pęka szyk stalowy,
Henryk Pobożny już leży bez głowy,
Wszystkich rycerzy nie wiem, czy i stówka
Uszła do Lwówka.
Wiodą Dreptaka w kajdanach do grodu:
"To ten skubaniec pierwszy krzyknął 'Chodu!'
Pewno dywersant, szpieg albo i zdrajca.
Obciąć mu... głowę"
Nieszczęsny Dreptak ze strachu się wije
"Niech mnie szlag trafi, widziałem bestyję"
"Jaką? Tygrysa? Smoka? Bazyliszkę?"
"Nie - białą myszkę"
Zagrzmiała śmiechem kresowa stanica
Jakże go karać, kiej to pijanica?
Ot, kopnąć w tyłek, wytargać za pirze
I won za dźwirze.
Morał tu widać jasno jak na dłoni:
Bohater zginie. Świnia się uchroni.
Czymże być lepiej: żyjącym prosięciem
Czy martwym księciem?
Ja żadnej rady dawać tu nie mogę
Musisz, słuchaczu, sam wybrać swą drogę.
Najgorzej wszakoż, licz się z tą opinią,
Być martwą świnią.
Tymczasem niedzielny, dubliński poranek, który natychmiast kojarzy mi się z inną piosenką Grotowskiego i Zwierzcholskiej.
Ale to już może innym razem 😉
Często jest tak, że piosenki, które zyskują największą popularność są skomponowane/ oparte na trzech akordach. 🙂
Bardzo lubię Waligórskiego i jego teksty, a wykonanie Grotowskiego często dodaje im dodatkowego smaczku. Dreptak jest bardzo interesującą postacią.
Z zamierzchłych czasów gdym kabarety namiętnie oglądał została mi w pamięci piosnka Jacka Kowalskiego “Pieśń o bitwie pod Mozgawą”. Nie wiem czy znasz. Na szczęście Internety nie zapominają i znalazła się jakaś dobra dusza, która wrzuciła ten kawałek:
https://youtu.be/rN45-Y5khWI
Genialne! Bardzo dziękuję za link, piosenka jest przezacna, właśnie robi furorę wśród znajomych 😉